Αλβανία: Το «μουσουλμανικό Βατικανό» αποφάσισε να φτιάξει ο Ράμα - Τι είναι οι Μπεκτασήδες

Η Αλβανία θα δημιουργήσει ένα κυρίαρχο μουσουλμανικό κράτος του Τάγματος των Μπεκτασήδων στα Τίρανα, στα πρότυπα του Βατικανού, για να διαφυλάξει και να προωθήσει τη θρησκευτική ανεκτικότητα, ανακοίνωσε σήμερα Σάββατο (25/1) ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα.

Εφόσον ιδρυθεί, το κράτος του τάγματος των σιιτών Σούφι θα είναι ένα από τα μικρότερα του κόσμου. Θα έχει δική του κυβέρνηση, όχι όμως φορολογία ή αστυνομία και δεν θα απειλεί την εθνική κυριαρχία της Αλβανίας, εξήγησε ο Ράμα.

«Η ιστορία των Μπεκτασήδων είναι από μόνη της ένα κάλεσμα να δοθεί στην ιερή έδρα του Παγκόσμιου Κέντρου των Μπεκτασήδων καθεστώς παρόμοιο με του Βατικανού», πρόσθεσε, σε μια τελετή για τη συμπλήρωση 95 ετών από τη μεταφορά της έδρας τους από την Τουρκία στην Αλβανία.

«Θα είναι ένα πνευματικό κράτος»

Ο Ράμα είπε ότι το συμβολικό κράτος δεν θα έχει τείχη, αστυνομία, στρατό, φορολογία αλλά θα είναι «μία έδρα, ένα πνευματικό κράτος». Δεν έδωσε άλλες λεπτομέρειες για το χρονοδιάγραμμα. Το αλβανικό κοινοβούλιο θα πρέπει να επικυρώσει αυτό το σχέδιο.

Το Τάγμα των Μπεκτασήδων, παρακλάδι των Σούφι, ιδρύθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 13ο αιώνα. Η έδρα του μεταφέρθηκε στην Αλβανία το 1929, αφού στην Τουρκική Δημοκρατία του Κεμάλ Ατατούρκ απαγορεύτηκε στα μέλη του η άσκηση της λατρείας τους.

Ο Ράμα είχε ανακοινώσει από πέρυσι ότι η Αλβανία σχεδίαζε την ίδρυση ενός μικροκράτους στο ανατολικό τμήμα της πρωτεύουσας, ως πνευματικού κέντρου για τους Μπεκτασήδες, οι οποίοι είναι διασκορπισμένοι στο Κόσοβο, τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Περίπου το 10% του πληθυσμού της Αλβανίας δηλώνουν Μπεκτασήδες, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή.

Τι είναι οι Μπεκτασήδες που θέλει να τους δώσει αυτόνομο κράτος ο Έντι Ράμα

Ποιοι είναι όμως οι Μπεκτασήδες, πώς βρέθηκαν στην Αλβανία και πώς κατέληξαν να διεκδικούν τη δημιουργία κρατιδίου;

Οι Μπεκτασήδες δερβίσηδες είναι ένα ισλαμιστικό μυστικιστικό κίνημα που ανήκει στο Σούφι Ισλάμ αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του Ισλάμ στη Μέση Ανατολή, Μικρά Ασία και Βαλκάνια, πριν, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου, αλλά και στη συνέχεια.

Ιδρυτής της αίρεσης θεωρείται ο Χατζή Μπεκτάς Βελή, ένας περιπλανώμενος δερβίσης που έζησε τον 13ο αιώνα μ.Χ. Ελάχιστα είναι γνωστά για τη ζωή του.

Μαζί με τους Μεβλεβί και τους Νακσμπαντί θεωρούνται ως οι πλέον γνωστές κατευθύνσεις του σουφισμού την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατά την επικράτηση της τελευταίας στα Βαλκάνια και την Ανατολία. Ενώ οι Μεβλεβί και Νακσμπαντί είχαν περισσότερη επιρροή σε αστικές τάξεις τεχνιτών, εμπόρων και ευγενών, οι Μπεκτασί είχαν περισσότερη απήχηση στα φτωχά κοινωνικά στρώματα χωριών και κοινοτήτων της Αυτοκρατορίας, τα οποία αποτελούνταν από αγρότες και κτηνοτρόφους.

Πρόκειται για ένα κράμα Μουσουλμανικής πίστης, Χριστιανικού Ορθόδοξου μοναχισμού και Τεκτονικού μυστικιστισμού. Έχει κάθετη δομή, ιεραρχία, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ναούς. Οι πιστοί της αίρεσης είναι μονογαμικοί, τρώνε χοιρινό κρέας και πίνουν αλκοόλ.

Επί αιώνες το τάγμα των Μπεκτασήδων εκμεταλλευόταν τα κερδοφόρα ορυχεία αλατιού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μάλιστα το αλάτι από εκείνα τα ορυχεία ονομαζόταν Χατζί Μπεκτάς.

Οι Μπεκτασήδες δεν έχουν κάποια δημόσια λατρευτική πρακτική. Στην πραγματικότητα, ολόκληρο το τελετουργικό του τάγματος των Μπεκτασήδων είναι καλυμμένο με απόλυτη μυστικότητα, γεγονός που έχει προκαλέσει μεγάλη περιέργεια στους ερευνητές.

Αν μάλιστα προσθέσει κανείς τις πεποιθήσεις τους για την ελευθερία των γυναικών και την κατάργηση του φανατισμού στους θρησκευτικούς ηγέτες, δεν είναι να απορεί κανείς που με επίσημο διάταγμα καταργήθηκαν επίσημα από την τουρκική δημοκρατία εντός των συνόρων του εθνικού κράτους.

Οι Μπεκτασήδες στην Αλβανία

Οι πεποιθήσεις των Μπεκτασήδων λέγεται πως πέρασαν στην Αλβανία από το νησί της Κέρκυρας από τον δερβίση Σαρί Σαλτίκ προς το τέλος του δέκατου πέμπτου αιώνα. Ίδρυσε επτά τεκέδες, συμπεριλαμβανομένου ενός στα βουνά πάνω από το Κρουζλ, όπου ο μύθος αναφέρει ότι σκότωσε ένα δράκο. Η σέκτα αυξήθηκε σε όλη τη χώρα, εκτός από στις καθολικές περιοχές στο βορρά. Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η καταστολή του Μεχμέτ του Β΄ δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το γεγονός ότι ο Αλή Πασάς Τεπελενλής, ο πολέμαρχος της Ηπείρου, ήταν νεοφώτιστος του τάγματος των Μπεκτασήδων.

Πολλοί από τους ηγέτες του αλβανικού εθνικισμού ήταν Μπεκτασήδες, και το τάγμα διαμόρφωσε το «αριστερό» σκέλος του ισλαμικού φάσματος στα Βαλκάνια. Μετά από την καταστροφή των σωμάτων των γενιτσάρων το 1826, πολλοί δερβίσηδες Μπεκτασήδες διασκορπίστηκαν σε απομακρυσμένες περιοχές των Βαλκανίων μακριά από το χέρι της οθωμανικής κυβέρνησης.

Στη διάρκεια αυτής της περιόδου -ειδικά μετά την ακύρωση της προγραφής των Μπεκτασήδων το 1860- το τάγμα είχε επεκτείνει αρκετά την παρουσία του στη νότια Αλβανία. Χαρακτηριστική υπήρξε η δυνατότητα των Μπεκτασήδων να αφομοιώνουν τις τοπικές συνήθειες στις βαλκανικές χώρες που είχαν εξαπλωθεί.

Σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων, όπως στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη αλλά και στα μεγάλα αστικά κέντρα, η παρουσία τους ήταν περιορισμένη εξαιτίας της δύναμης του σουνιτικού Ισλάμ. Οι Μπεκτασήδες περιορίζονταν μόνο στις φρουρές των γενιτσάρων. Οι τεκέδες που καθιερώθηκαν ως αποτέλεσμα της οθωμανικής στρατιωτικής παρουσίας εξαφανίστηκαν, όταν εκείνη κατέρρευσε. Ένας από τους διασημότερους τεκέδες αναπτύχθηκε στη Βουδαπέστη.

Το 1922 μια συνέλευση των εκπροσώπων από όλους τους τεκέδες της Αλβανίας διαχώρισε τη σχέση των Μπεκτασήδων με τον Ανώτατο Μπεκτάς, που είχε εγκατασταθεί στη νέα πρωτεύουσα της Άγκυρας, πριν την καταστολή του τάγματος από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Τα Τίρανα έγιναν έδρα του τάγματος και το 1929 αναγνωρίστηκε ως αυτόνομο μουσουλμανικό τάγμα, με νέο καταστατικό.