Αλέξης Τσίπρας: Η αποτίμηση της παραμονής στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και οι «σύγχρονες απειλές»

Σε αποτίμηση της παραμονής του στο Χάρβαρντ προχώρησε ο Αλέξης Τσίπρας. Με μια μακροσκελή ανάρτηση που έκανε ο πρώην πρωθυπουργός, αναφέρθηκε στα σεμινάρια που παρακολούθησε, στις ξεναγήσεις που είχε σε ερευνητικά κέντρα, καθώς και στις επαφές που έκανε με επιστήμονες και ανθρώπους της Ομογένειας. Παράλληλα, έκανε γνωστό ότι βρέθηκε δίπλα σε χιλιάδες διαδηλωτές στη Βοστώνη που «αντιστέκονται» στην πολιτική του Τραμπ για περικοπές (ομοσπονδιακών) κονδυλίων και κατάργηση φοροαπαλλαγών για το φημισμένο πανεπιστήμιο.

Ακολουθεί η ανάρτηση του Αλέξη Τσίπρα:

«Ολοκληρώνοντας την παραμονή μου στο Πανεπιστήμιο Harvard, είχα μια πολύ πλούσια τελευταία εβδομάδα, γεμάτη από ομιλίες, συναντήσεις και γνωριμίες με ενδιαφέροντες ανθρώπους. Το Center for European Studies (CES), το πιο παλιό και μεγαλύτερο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών στις ΗΠΑ, υπό τη διεύθυνση των εξαιρετικών Elaine Papoulias και Daniel Ziblatt που με προσκάλεσαν, ήταν το πολύ φιλόξενο "σπίτι" μου στο Πανεπιστήμιο, για τρεις εβδομάδες.

»Πριν δώσω την τελευταία μου διάλεξη στο ακαδημαϊκό κοινό του Harvard Kennedy School, με θέμα το μέλλον των προοδευτικών δυνάμεων, είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω τρία σεμινάρια στο Πανεπιστήμιο (δύο στο Center for European Studies και ένα στο Kennedy school) και να συναντηθώ με μια σειρά από εξαιρετικούς επιστήμονες, αλλά και πολιτικούς. Όπως, μεταξύ άλλων, την πρώην Πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας, Jacinda Ardern, την πρώην αξιωματούχο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Fiona Hill, την καθηγήτρια και συγγραφέα του βιβλίου "Surveillance Capitalism," Shoshana Zuboff.

»Είχα, επίσης, την ευκαιρία να ξεναγηθώ σε σημαντικά ερευνητικά κέντρα του MIT, να συνομιλήσω με τους διευθυντές τους για την πρωτοποριακή έρευνα που διεξάγουν και τέλος, να συναντηθώ με τους επιφανείς καθηγητές και ερευνητές του Κύκλου Ελλήνων Ακαδημαϊκών στη Βοστώνη.

»Το πρώτο σεμινάριο που παρουσίασα, αφορούσε στην οικονομική κρίση στην Ελλάδα και την έξοδό της από τα μνημόνια και διοργανώθηκε από το Center for International Development του Harvard Kennedy School, υπό τον συντονισμό του καθηγητή Jeffrey Frankel. Στο πλαίσιο αυτό μίλησα για τις αιτίες που οδήγησαν στη χρεοκοπία της Ελλάδας, τα αδιέξοδα και τις επιπτώσεις των δύο πρώτων προγραμμάτων, τη διαπραγμάτευση και το δημοψήφισμα του 2015 και την έξοδο της χώρας από την κρίση με ρύθμιση του χρέους.

»Το δεύτερο σεμινάριο είχε θέμα τις εξελίξεις στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο και το ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή, και διεξήχθη στο CES, υπό τον συντονισμό της καθηγήτριας Melani Cammett. Κατά την ομιλία μου εστίασα στην αξία που είχαν οι πρωτοβουλίες της Ελλάδας για την ειρήνη, σταθερότητα και προάσπιση του διεθνούς δικαίου στην περιοχή κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με ιδιαίτερη έμφαση στην Συμφωνία των Πρεσπών, τη Διάσκεψη του Κρανς Μοντανά για το Κυπριακό και την καθιέρωση νέων σχημάτων συνεργασίας. Τόνισα ότι ειδικά στη σημερινή περίοδο ριζικής μετατόπισης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και αύξησης της σημασίας της σκληρής ισχύος, η ανάπτυξη αντίστοιχων πρωτοβουλιών από την ΕΕ και ιδίως την Ελλάδα, γίνεται ακόμα πιο επιτακτική.

»Το τρίτο σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος "Money Matters", στο CES, το συντόνισε η Καθηγήτρια Ευρυδίκη Γεωργαντέλη και είχε θέμα "Από τη Δηλιακή Συμμαχία στην Ευρωζώνη". Επρόκειτο για ένα συναρπαστικό ταξίδι στην αρχαία ελληνική ιστορία, με χρήσιμα διδάγματα για το σήμερα και το αύριο των διεθνών οικονομικών σχέσεων, αλλά και για την ανάγκη επανεξέτασης της εμπειρίας από την κρίση της ευρωζώνης. Το θέμα συζήτησης με τους φοιτητές ήταν οι ιστορικές συγκρίσεις ανάμεσα στην πρώτη νομισματική ένωση στην αρχαιότητα και την Ευρωζώνη, καθώς και τα διλήμματα και τις στρατηγικές των πιο αδύναμων μελών μιας ένωσης απέναντι στα πιο ισχυρά. Παράλληλα, είχα την ευκαιρία να περιηγηθώ στην έκθεση με αρχαία νομίσματα του Harvard Art Museum, τα οποία παρουσίασε η καθηγήτρια, κα Γεωργαντέλη, αναφερόμενη στην οικονομική ιστορία των περιοχών από τις οποίες προήλθαν.

Επίσκεψη στο ΜΙΤ

»Το πρόγραμμά μου, όμως, δεν περιελάμβανε μόνο Harvard και πολιτικές ή οικονομικές επιστήμες αλλά και το MIT. Είχα την ευκαιρία να ξεναγηθώ στο Sea Grant Lab του MIT, ένα κέντρο με τεράστια συνεισφορά στον χώρο της Ωκεανογραφίας και Ωκεανομηχανικής, με μια - εδώ και χρόνια - πολύ ισχυρή παρουσία Ελλήνων επιστημόνων και να συναντηθώ με τον Διευθυντή του Μιχάλη Τριανταφύλλου και τον Αναπληρωτή Διευθυντή του ΕΜΠ, Θέμη Σαψή, απόφοιτοι και οι δύο του ΕΜΠ.

»Παράλληλα, επισκέφθηκα το ιστορικό ΜΙΤ Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory, στο οποίο έγιναν τα πρώτα βήματα για την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης και πραγματοποιήθηκαν ορισμένες από τις σημαντικότερες συμβολές στην πληροφορική. Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τη διευθύντρια του Κέντρου, Daniela Rus - μια θέση την οποία κατείχε για δεκαετίες ο διακεκριμένος Έλληνας καθηγητής Michael Dertouzos - καθώς και νέους ερευνητές, με τους οποίους συνομίλησα για τις συναρπαστικές, νέες τεχνολογίες που αναπτύσσουν.
Ξεναγήθηκα, επίσης, στο MIT Nuclear Lab και στον πυρηνικό του αντιδραστήρα από τον Διευθυντή Gordon Kohse, ενώ ο Διευθυντής του Center for Advanced Energy Systems, Jacopo Buongiorno, με ενημέρωσε για τις πρωτοποριακές έρευνες σε σειρά τομέων, και ιδιαίτερα σε αυτόν της ενέργειας, στις οποίες συνεισφέρει το Κέντρο του.

»Τέλος, συνάντησα τον Munther Dahleh και τη Φωτεινή Χρίστια, Διευθυντές του MIT Institute for Data, Systems, and Society και του Sociotechnical Systems Research Center, με τους οποίους μίλησα για τα οφέλη των νέων μεθόδων και τεχνολογιών ανάλυσης δεδομένων στις κοινωνικές επιστήμες. Είχα, επίσης, τη χαρά να παρευρεθώ σε δείπνο που παρατέθηκε από τον καθηγητή Χημικής Μηχανικής και Πρόεδρο του Κύκλου Ελλήνων Ακαδημαϊκών στη Βοστώνη, Γρηγόρη Στεφανόπουλο, και άλλα επιφανή μέλη της εν λόγω οργάνωσης. Στο πλαίσιο αυτό, ενημερώθηκα για τις προοπτικές και, κυρίως, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζονται από τους Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού που θέλουν να προσφέρουν στον χώρο της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα - ιδίως δε για το Εθνικό Συμβούλιο για την Έρευνα και Καινοτομία, από τον πρόσφατα παραιτηθέντα πρώην Πρόεδρό του, Ομότιμο Καθηγητή Κυτταρικής Βιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Harvard, Σπύρο Αρταβάνη - Τσάκωνα. Παράλληλα, συζητήσαμε για τη σημασία που είχε τόσο η καθιέρωση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, όσο και η αύξηση των δαπανών για την έρευνα και ανάπτυξη, από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, εν μέσω μεγάλων δημοσιονομικών περιορισμών. Τέλος, τόνισα τη σημασία που έχει η καθιέρωση, όχι μόνο διαδικασιών επιστροφής επιστημόνων στην Ελλάδα, αλλά κυρίως δικτύωσής τους σε συμπράξεις με την ελληνική επιστημονική κοινότητα και τις ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις.

»Πίσω στο Harvard, δεν έχασα την ευκαιρία να συναντηθώ με την πρώην Πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας, που είναι και αυτή policy fellow, για μεγαλύτερο, όμως, χρονικό διάστημα. Είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε σκέψεις και εμπειρίες για τις μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις και ειδικά την κλιματική κρίση, την παγκόσμια ασφάλεια και το παγκόσμιο εμπόριο σε συνέχεια των δασμών που επιβλήθηκαν από τον Αμερικανό Πρόεδρο. Συζητήσαμε για την ανάγκη συσπείρωσης των προοδευτικών δυνάμεων για να στηριχθούν η δημοκρατία και η βιώσιμη ανάπτυξη και σταθήκαμε ιδιαίτερα στις πρωτοβουλίες μας προς αυτήν την κατεύθυνση.

»Είχα επίσης την ευκαιρία να ανταλλάξω σκέψεις με την Shoshana Zuboff, πρώην καθηγήτρια στο Harvard Business School και συγγραφέα ενός βιβλίο που έγινε από τα πιο επιδραστικά διεθνώς, για την πρωτοποριακή της έρευνα πάνω στον "κατασκοπευτικό καπιταλισμό", που είχε πριν χρόνια προβλέψει τις προκλήσεις που θέτει στην ανθρωπότητα το ψηφιακό μέλλον - ιδιαίτερα δε την προσπάθεια ισχυρών πολυεθνικών να συλλέξουν πληροφορίες και προσωπικά δεδομένα και να δημιουργήσουν "αγορές συμπεριφορικής έκβασης", προκειμένου να συσσωρεύσουν πλούτο και πολιτική εξουσία. Μιλήσαμε ειδικά για τη σημασία που πρέπει να έχει για τις προοδευτικές δυνάμεις, όχι μόνο η ρύθμιση αλλά και η απαγόρευση πτυχών αυτής της ψηφιακής παρέμβασης που πραγματοποιείται από ισχυρές εταιρείες εις βάρος της ζωής και των δικαιωμάτων των πολιτών.

»Παράλληλα, συνάντησα την Marina Hatsopoulos, πρωτοπόρο στην τρισδιάστατη εκτύπωση και επιχειρηματία στον τομέα των καινοτόμων τεχνολογιών. Μιλήσαμε για την επίσκεψή της στην Ελλάδα το 2015, προκειμένου να στηρίξει νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας μέσω του MIT Enterprise Forum Greece, τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την περαιτέρω ανάπτυξή τους στην Ελλάδα και τη διασύνδεση πανεπιστημιακής επιστημονικής έρευνας και αγοράς.

»Επίσης συναντήθηκα με μια παλιά γνώριμη από την επίσκεψή μου στον Λευκό Οίκο, την Fiona Hill, ανώτατο στέλεχος του Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, η οποία είναι σήμερα Senior Fellow στο Center on the United States and Europe, Foreign Policy Program του Brookings Institution και σύμβουλος για θέματα άμυνας της βρετανικής κυβέρνησης. Συζητήσαμε για το πρόγραμμα Re-Arm Europe, τη σημασία που έχει η ανάπτυξη του ρόλου της Ευρώπης ως δύναμης ειρήνης και σταθερότητας και όχι απλά αποτροπής, τον ρόλο της Ελλάδας στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας και τη σημασία που έχει να τεθούν ισχυρές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή της Τουρκίας, καθώς και τις επιπτώσεις της πολιτικής Τραμπ σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο.

»Τέλος, συνάντησα τον πρώην βουλευτή του Δημοκρατικού Κόμματος στο Maryland John Sarbanes, καθώς και τον πρώην Διευθυντή του Institute of Politics του Harvard και στενό συνεργάτη του Michael Dukakis, Nick Mitropoulos, με τους οποίους συνομίλησα για τις πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και το μέλλον του Δημοκρατικού Κόμματος. Με ένα βαρύ ομολογουμένως πρόγραμμα και ένα μεγάλο ευχαριστώ στο CES, και ειδικά την Elaine Papoulias, τον Νικόλα Πρεβελάκη, Αναπληρωτή Βοηθό Διευθυντή στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών και Λέκτορα Κοινωνικών Σπουδών του Harvard και τους κοσμήτορες του Eliot House, David Elmer και Bonnie Talbert, για τη θερμή τους φιλοξενία και στήριξη, έκλεισα εικοσιπέντε συναρπαστικές ημέρες εντατικών επαφών, ειλικρινών συζητήσεων και κατανόησης των νέων τάσεων που αναδεικνύονται για την αντιμετώπιση των νέων παγκόσμιων προβλημάτων, σε ένα κορυφαίο ακαδημαϊκό περιβάλλον.

»Τις ημέρες που ολοκληρώθηκε η παραμονή μου στο Harvard άνοιγε μια μεγάλη σύγκρουση για τους όρους που έθετε ο Αμερικανός Πρόεδρος στο Πανεπιστήμιο με απειλή την περικοπή της ομοσπονδιακής, οικονομικής του στήριξης. Είχα την ευκαιρία, λίγες μέρες νωρίτερα, να σταθώ δίπλα σε χιλιάδες διαδηλωτές στη Βοστώνη που αντιστέκονται σε αυτήν την πολιτική.
Είχα, λοιπόν, το προνόμιο να βρεθώ στις ΗΠΑ σε μια ιδιαίτερη περίοδο, όπου όλα φαίνεται να αλλάζουν ριζικά και να προμηνύουν χειρότερες μέρες, όχι μόνο στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, αλλά και στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Κατανοώντας βαθύτερα τον σημερινό κόσμο που αλλάζει δραματικά, θεωρώ αναγκαίο να προτάξουμε τη δική μας προοδευτική πυξίδα απέναντι στις σύγχρονες απειλές, για να χτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο.
Καλή Ανάσταση σε όλες και σε όλους!».