Αιανή-Χισσάρ-Αλέξινατς: Ένα τρίγωνο φιλίας που «κρατάει» τρεις δεκαετίες
Από την Αιανή, την ιστορική έδρα του Δήμου Κοζάνης, έως το Αλέξινατς η απόσταση είναι 540 χιλιόμετρα. Από την πόλη αυτή των 12.000 κατοίκων της ΝΑ Σερβίας, που βρίσκεται λίγο έξω από τη Νις, έως το Χισσάρ της Βουλγαρίας η χιλιομετρική απόσταση είναι 370 χλμ. Από το Χισσάρ έως την Αιανή είναι 630 χλμ και για να διανυθούν απαιτούνται σήμερα περίπου 7 ώρες. Όμως οι αποστάσεις δεν στάθηκαν ποτέ πρόβλημα σ’ αυτό το νοητό τρίγωνο των 1.540 χλμ που ενώνει τις τρεις βαλκανικές πόλεις και ισάριθμες βαλκανικές χώρες τα τελευταία 20 χρόνια.
Από το 1992 εκατοντάδες κάτοικοι των τριών αυτών περιοχών «πάνε κι έρχονται». Ανταλλάσουν επισκέψεις, κάθονται στα τραπέζια των σπιτιών, τρώνε μαζί «ψωμί κι αλάτι» όπως συνηθίζουν να λένε, φιλοξενούνται για μέρες στα σπίτια δημοτών, χορεύουν, τραγουδούν, ανταλλάσουν δώρα και γνώσεις, μοιράζουν μεταξύ τους πολιτιστικά, εκπαιδευτικά αγαθά κι αλληλεγγύη, τις εμπειρίες για τη βαλκανική κι ευρωπαϊκή πραγματικότητα και προοπτική, και οικοδομούν το πιο όμορφο συστατικό που χρειάζονται τα -καχύποπτα και πολύπαθα του παρελθόντος- Βαλκάνια: τη φιλία μεταξύ ανθρώπων (και λαών).
Από αύριο και τις τρεις επόμενες ημέρες, αντιπροσωπείες των δήμων του Χισσάρ, με επικεφαλής τη δήμαρχο Πένκα Γκάνεβα και του Αλέξινατς Ντάλιμπορ Ραντίσεβιτς -τιμώντας και την παράδοση πια που έχουν δημιουργήσει οι εκπρόσωποι της ΤΑ των τριών βαλκανικών περιοχών- θα καταφθάσουν στην κεντρική πλατεία της Αιανής για να ξανασμίξουν με τους φίλους τους στις εορταστικές εκδηλώσεις του Αυγούστου, που έχουν ετοιμάσει η Κοινότητα Αιανής με συνδιοργανωτές το Δήμο Κοζάνης,την ΠΕ Κοζάνης/Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας,τον Πολιτιστικό-Μορφωτικό Σύλλογο,το Σύλλογο Γυναικών,τον Αθλητικο Σύλλογο «Αλιάκμων»,τον Εμπορικό Σύλλογο και τον Σύνδεσμο Φιλίας Αιανής- Χισσάρ- Αλέξινατς.
«Και μπορεί οι ηγεσίες των δήμων αυτές τις τρεις δεκαετίες να έχουν αλλάξει και άλλα πρόσωπα να ανέλαβαν την διοίκηση και την ηγεσία τους, το πνεύμα της συνεργασίας και της αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών του Χισσάρ, του Αλέξινατς και της Αιανής, που αποτέλεσε το έναυσμα για τις πρώτες επαφές το 1992, παραμένει σχεδόν ανέπαφο και εξακολουθεί να δημιουργεί φιλίες μεταξύ των κατοίκων των τριών πόλεων αλλά και άλλων περιοχών» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρώην αντιδήμαρχος του Δήμου Αιανής και ενεργό μέλος του Συνδέσμου Φιλίας Αιανής - Χισσάρ - Αλέξινατς, Γρηγόρης Γκουρτζιούμης. Στη βαλκανική παρέα των τριών προστίθεται τελευταία και ο Σύνδεσμος Φιλίας Αλέξινατς - Λαυρίου Αττικής. Μάλιστα, πολυμελής αποστολή από τον δήμο Λαυρίου θα πάρει μέρος στις ερχόμενες εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου στην Αιανή.
Οι πρώτες επαφές που οδήγησαν στην αδελφοποίηση Αιανής- Χισσάρ, σύμφωνα με στοιχεία που διέθεσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρώην δήμαρχος Αιανής Στέφανος Βαβλιάρας, ξεκίνησαν το 1992, με πρωτοβουλία του τότε κοινοτάρχη Γιάννη Μητσιάκου, ενώ είχε προηγηθεί ανταλλαγή επισκέψεων από το 1989! Το 1998 οι δύο δήμοι υπέγραψαν στο Χισσάρ μνημόνιο αδελφοποίησης παρουσία εκπροσώπων όλων των αρχών και των δύο περιοχών, αλλά είναι χαρακτηριστικό της σχέσης που είχε αναπτυχθεί μεταξύ των δυο περιοχών ότι η βουλγαρική πόλη, συμμετέχοντας στο πένθος της Αιανής που είχε χάσει 9 νέους της λίγους μήνες πριν (7 στο αεροπορικό δυστύχημα του Γιάκοβλεφ στα Πιέρια Όρη και 2 στον ποταμό Αλιάκμονα) έδωσε σε έναν από τους δρόμους του Χισσάρ το όνομα «Τα εννιά παιδιά της Αιανής», ενώ μια πλατεία του φέρει το όνομα Αιανή.
Αντιπροσωπεία του δήμου Αιανής ήταν από τους πρώτες που προσέτρεξαν το 1999 στο βομβαρδισμένο Αλέξινατς, μεταφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια στους κατοίκους, φαρμακευτικό υλικό, κρεβάτια, τρόφιμα κ.ά. Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν κι άλλες επισκέψεις κι ανταλλαγές μεταξύ των δύο δήμων και «δυο δρόμοι που οδηγούν στη (βραβευμένη) πλατεία της Αιανής φέρουν σήμερα τα ονόματα των δύο αδελφών πόλεων: Αλέξινατς και Χισσάρ.
Δυο τομείς στους οποίους έχει αναπτυχθεί πολυεπίπεδη συνεργασία μεταξύ Χισσάρ και Αιανής -μετά και την ένταξη της γειτονικής χώρας ως πλήρες μέλος της ΕΕ, είναι η εκπαίδευση και ο πολιτισμός καθώς οι δύο πόλεις διαθέτουν πλήθος μνημείων και αρχαιολογικών συλλογών, μουσικοχορευτικά σχήματα, τουριστικά αξιοθέατα και υπηρεσίες. Ειδικά τα μουσικοχορευτικά σχήματα, που συνήθως «ανταλλάσουν» από το 2005 και μετά οι τρεις δήμοι μεταξύ τους, συμπεριλαμβανομένων και των γνωστών «Λαζαρίνων» της Αιανής, ξεπερνούν τα 80 άτομα. Στο προαύλιο του δημαρχείου Xισσάρ έχει τοποθετηθεί από το 1998 μια αναθηματική μαρμάρινη πλάκα, με την ημερομηνία αδελφοποίησης των δύο πόλεων, γραμμένη στα ελληνικά, βουλγαρικά και αγγλικά εις ανάμνηση της αδελφοποίησης.
Οχτακόσια έως 1.000 άτομα από τον Καποδιστριακό δήμο Αιανής έχουν ταξιδέψει στο παρελθόν στο Αλέξινατς και στο Χισσάρ για να πάρουν μέρος στις κοινές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κατά καιρούς. Οι εκδρομές και οι απλές επισκέψεις μελών του Συνδέσμου Φιλίας του Αλέξινατς και της Αιανής, Αλέξινατς και Χισσάρ και Χισσάρ - Αιανής είναι κάθε χρόνο συχνές κι εκτός πρωτοκόλλου. Η συμμετοχή (2018)των τριών δήμων στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Europe for Citizens» με σειρά δράσεων για την ανάπτυξη καινοτόμων μηχανισμών αλληλεγγύης ανάμεσα σε Δήμους στα χρόνια της κρίσης στη Νοτιανατολική Ευρώπη είναι χαρακτηριστική της συνεργασίας και του προσανατολισμού τους στο ευρωπαϊκό γίνεσθαι.
«Πιστεύουμε και ελπίζουμε», αναφέρει στην ιστοσελίδα του στο Facebook ο Σύνδεσμος Φιλίας των τριών αδελφών πόλεων (Αianis-Xicar-Aleksinac), «χωρίς να υποκαταστήσει ή να υπερκεράσει κανέναν επίσημο φορέα (δήμους, συλλόγους, επιτροπή αδελφοποίησης ή άλλους φορείς), συμβάλλει στην αναθέρμανση και συνέχιση των δεσμών φιλίας και σχέσεων ανάμεσα στους δημότες-κατοίκους των τριών πόλεων. Αυτό είναι που επιζητούμε [...] Να αναπτύξει εκείνα τα πεδία επικοινωνίας ανάμεσα στους κατοίκους των τριών πόλεων και να σχηματιστεί ένα τρίγωνο παντοτινής φιλίας και ειρήνης των λαών και πόλεων και των χωρών μας γιατί πιστεύουμε ότι οι λαοί των χωρών δεν έχουν τίποτα που να τους χωρίζει ή να μοιράσουν αλλά αντιθέτως έχουν πολλά κοινά που τους ενώνουν για πρόοδο ανάπτυξη, φιλία, ειρήνη και συναδέλφωση».
Οι φετινές εκδηλώσεις υπό τον τίτλο «Αιανή- Δεκαπενταύγουστος», με επίκεντρο τον βυζαντινό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου και την κεντρική πλατεία ξεκινούν την Κυριακή το βράδυ και θα ολοκληρωθούν την Τρίτη το βράδυ με παραδοσιακό γλέντι.
