1821: Εκδηλώσεις στο Πολυτεχνείο για τα 200 χρόνια από την επανάσταση

H επέτειος των 200 χρόνων από την  συμβολικά με διαδικτυακό τρόπο, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της πανδημίας. Η εορταστική εκδήλωση έγινε στην Αίθουσα Καυταντζόγλου του κτιρίου Αβέρωφ του ΕΜΠ με ιδιαίτερα περιορισμένη συμμετοχή και μεταδόθηκε σήμερα από το κανάλι youtube του ΕΜΠ.

https://youtu.be/qn3KbN5fI00

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαιρετισμό ο πρύτανης του Πολυτεχνείου κ. Ανδρέας Μπουντουβής και ομιλία με θέμα «1821: Η πνευματική και εκπαιδευτική καλλιέργεια ως μοχλός για την επαναστατική εθνική αναγέννηση» έκανε ο καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ Παναγιώτης Τσανάκας.

Παράλληλα στο ΕΜΠ, σε συνεργασία με διάφορους φορείς, προετοιμάζονται εκδηλώσεις με σκοπό την ανάδειξη του πολύπλευρου ρόλου της τεχνολογίας στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων και στην οικοδόμηση της χώρας. Η ενημερωτική παρουσίαση των εκδηλώσεων που προγραμματίζονται αποτελεί και πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή αλλά και ανάληψη πρωτοβουλίας για εμπλουτισμό του εορταστικού προγράμματος.

Στις εκδηλώσεις που προγραμματίζονται περιάμβάνονται:

1.«Τα Κάστρα της Ελληνικής Επανάστασης»

Σκοπός της εκδήλωσης είναι η ανάδειξη των κάστρων του αγώνα. Τα κάστρα αυτά οικοδομήθηκαν κατά μείζονα λόγο επί των Βυζαντινών χρόνων ή επί Φραγκοκρατίας και έπαιξαν σημαντικό ρόλο για τους Έλληνες κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Η κατοχή τους επέτρεπε την κυριαρχία σε μια ολόκληρη περιοχή, λόγω της στρατηγικής τους θέσης. Και μόνη η δυνατότητα παρακολούθησης των εχθρικών δυνάμεων από τα παρατηρητήριά τους, έδινε αξιοσημείωτο πλεονέκτημα.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα παρουσιαστούν τα σημαντικότερα κάστρα στον ελλαδικό χώρο όπου έλαβαν χώρα αξιοσημείωτες μάχες στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Αντικείμενα παρουσίασης θα είναι το Κάστρο της Άμφισσας (Kάστρο των Σαλώνων/ της Ωριάς), Ακροκόρινθος, Κάστρο Άργους, Μπούρτζι, Παλαμήδι, Ακροναυπλία, Μυστράς, Κάστρο της Μονεμβασιάς, Κάστρο Καλαμάτας, Κάστρο Κορώνης, Κάστρο Μεθώνης, Κάστρο Ναβαρίνου/Πύλου (Νιόκαστρο), Κάστρο Κυπαρισσίας, Κάστρο Καρύταινας, Κάστρο Κυλλήνης (Χλεμούτσι), Κάστρο της Ναυπάκτου, Κάστρο Λιβαδειάς, Κάστρο Μενδενίτσας, Κάστρο του Γρίβα, Κάστρο Βόνιτσας, Φρούριο Μεσολογγίου (Φράχτης Μεσολογγίου).

2. Εκδήλωση με θέμα «Τοξωτές λιθόκτιστες γέφυρες στην Ελλάδα από τον 17ο μέχρι τον 19ο αιώνα: Μορφολογία και κατασκευαστικές τεχνικές»

Οι γέφυρες αποτελούν μέσο επικοινωνίας και μεταφοράς προσώπων, προϊόντων και πολιτισμού. Στην Ελλάδα, με το έντονο ορεινό ανάγλυφο στα ηπειρωτικά της τμήματα, η κατασκευή γεφυρών αποτέλεσε σημαντική δραστηριότητα για πολλούς αιώνες. Έτσι, διαθέτουμε σήμερα πάνω από 1500 γεφύρια διαφορετικών μεγεθών, τα οποία κατασκευάσθηκαν από τον 15ο μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα.

Οι γέφυρες αυτές είναι λιθόκτιστες και στην συντριπτική πλειονότητά τους τοξωτές. Η εκδήλωση επικεντρώνεται στις τοξωτές γέφυρες μεγάλου ανοίγματος (>20m), οι οποίες κατασκευάστηκαν στην Ήπειρο και στην Στερεά Ελλάδα, μεταξύ του 17ου και του 19ου αιώνα, σε μια περίοδο κατά την οποία οι περιοχές αναπτύσσουν σημαντικές εμπορικές σχέσεις με πολλές χώρες της Ευρώπης, παρουσιάζουν μεγάλη οικονομική άνθηση, ενώ μετέχουν στον αγώνα για την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η συστηματική μελέτη των γεφυρών, τόσο από απόψεως μορφολογικής (ημικυκλικά ή χαμηλωμένα τόξα, μονά ή επάλληλα, κ.λπ.), όσο και από απόψεως κατασκευαστικής (μέτρα για την μείωση του βάρους των προσβάσεων, ολικός ή μερικός ξυλότυπος για την κατασκευή τους, χρήση ξύλινων στοιχείων στο σώμα των προσβάσεων, κ.λπ.) μαρτυρούν την εξέλιξη των γεφυρών, τη σκόπιμη επιλογή κατασκευαστικών λύσεων, την ποιότητα της κατασκευής και ερμηνεύουν την επιβίωση πολλών γεφυρών οι οποίες αντιμετωπίζουν δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν μερικά παραδείγματα αυτών των γεφυρών, όπως η γέφυρα της Πλάκας, της Άρτας, της Κόνιτσας, κ.ά.

3. Συνέδριο με θέμα «Η Αρχιτεκτονική της Παλιγγενεσίας / Η Παλιγγενεσία της Αρχιτεκτονικής»

Το Συνέδριο θα οργανωθεί από το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών στους Δελφούς και θα γίνει σε συνεργασία με το ΕΜΠ.

Το συνέδριο θα εστιάσει σε τέσσερεις κατευθύνσεις: (1) τον σχεδιασμό των πόλεων και των υποδομών του ανεξάρτητου κράτους, (2) την αναβίωση της αρχαιότητας με έρευνες και ανασκαφές αρχιτεκτόνων που οδήγησαν στην αρχαιολογία, (3) την αρχιτεκτονική που ανέλαβε να εκφράσει και οικοδομήσει την ελληνική αναγέννηση και (4) την εκπαίδευση «εις την αρχιτεκτονική που ανέλαβε να διαμορφώσει τους μαΐστορες της παλιγγενεσίας».

4. Έκθεση με τίτλο «Το Ηρώο της Επανάστασης: Πολιτική, Ιδεολογία και Αρχιτεκτονική»

Η ανέγερση ενός Ηρώου της Επανάστασης αποτέλεσε μια από τις πρώτες υποσχέσεις της ανεξάρτητης Ελλάδας, στα χρόνια του Καποδίστρια, που ανανέωσαν όλες οι εποχές και οι περισσότερες πολιτικές αρχές που ακολούθησαν. Τα πρώτα σχέδια του Ηρώου έγιναν από τον Λύσανδρο Καυταντζόγλου, τον διευθυντή και αρχιτέκτονα του Βασιλικού Πολυτεχνείου. Ακολούθησαν τα σχέδια πολλών αρχιτεκτόνων στα 50, 100 και 150 χρόνια από το 1821, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονταν καθηγητές, όπως ο Ερνέστος Τσίλλερ, και σημαντικές μορφές, όπως ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Χαρακτηριστικό της συνεισφοράς τους ήταν η πολεοδομική και αρχιτεκτονική έκφραση των ιδεολογικών μεταπτώσεων της ιδέας της παλιγγενεσίας. Σε αυτή τη διάσταση θα εστιάσει η προτεινόμενη έκθεση που θα οργανωθεί από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ σε συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς φορείς.

5. Εκδήλωση με θέμα «Τεχνικά χαρακτηριστικά των πλοίων του αγώνα – Το μοντέλο του Πάρων Άρης»

Ο βασικός τύπος πλοίου του ναυτικού αγώνα των Ελλήνων του ‘21 ήταν το Μπρίκιο (ή Βρίκιον) το οποίο ήταν σχετικά μικρού μεγέθους πλοίο, το οποίο όμως διέθετε ευελιξία έναντι των βαρύτερων σκαφών του Τουρκικού Στόλου, όπως τα δίκροτα και τα τρίκροτα. Μπρίκια χρησιμοποιήθηκαν και ως πυρπολικά. Οι Έλληνες ναυτικοί δεν εδίσταζαν να χρησιμοποιήσουν τα Μπρίκια τους σε άμεσες ναυτικές συγκρούσεις με τα βαρύτερα και ισχυρότερα πλοία των Τούρκων. Τα Μπρίκια ήταν κατά βάση εμπορικά πλοία τα οποία όμως κατασκευάστηκαν σε πολεμικά για τις ανάγκες του αγώνα στη θάλασσα.

6. Έκθεση σκίτσων με θέμα «Ο τρόπος διαβίωσης των ναυτικών στα πλοία του αγώνα»

Το θέμα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και γίνεται ελκυστικότερο δεδομένου ότι δεν υπάρχει πληθώρα διαθέσιμων στοιχείων. Ο τρόπος διαβίωσης των ναυτικών ήταν προφανώς πολύ δύσκολος μέσα στα πλοία. Σκοπός της έκθεσης είναι να αναδείξει τις δυσκολίες της καθημερινότητας αλλά και την ένταση στην εκ του συστάδην μάχη. Η διοργάνωση θα βασιστεί στην έμπνευση των φοιτητών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών οι οποίοι θα δημιουργήσουν πρωτότυπες (και μοναδικές) απεικονίσεις βασιζόμενοι στο αισθητήριο τους και τα περιορισμένα διαθέσιμα δεδομένα όπως είναι η Διατριβή επί υφηγεσία «Τα Ελληνικά πληρώματα του τουρκικού στόλου (1968)» του Καθηγητή Βασίλη Σφυρόερα (1921-2015).

7. Εκδήλωση με θέμα «Οι ναυμαχίες των Ελλήνων»

Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν οι ναυμαχίες στις οποίες ενεπλάκη ο Ελληνικός Στόλος με προβολή των ηρώων και των ανδραγαθημάτων τους. Βασικές πηγές θα είναι η Ιστορία του Κ. Παπαρηγόπουλου (από το πρωτότυπο) και η πολύτομη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Αντίγραφα πορτραίτων και απεικονίσεων των ναυμαχιών, πυρπολήσεων κλπ. θα παρασχεθούν από το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδας και το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Το ιερόν όνομα της ελευθερίας αντηχεί εις όλα τα μέρη της Ελλάδας και πάσα Ελληνική καρδιά αναφλέγεται από την επιθυμίαν του να επαναλάβη το πολύτιμον τούτο δώρον του Θεού ή να απολεσθή εις τον υπέρ τούτου αγώνα.

Δίπλωμα καταδρομής με το οποίο εφοδιάζονταν τα υδραίικα πλοία κατά την αναχώρησή τους από το νησί προς δίωξη των εχθρών (πηγή: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Κ. Παπαρρηγόπουλου)