Μια συγκλονιστική ανακάλυψη κατάφεραν και έφεραν εις πέρας επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Δανίας οι οποίοι επεξεργάστηκαν τα τραγούδια των μεγαλύτερων φαλαινών στον ωκεανό. Η αποκωδικοποίηση έδειξε ότι οι φωνές των μεγάλων αυτών θηλαστικών παράγουν στοιχειωμένα και πολύπλοκα τραγούδια.
Μάλιστα, αρκετά είδη φαλαινών μεταξύ αυτών η μεγάπτερη φάλαινα, έχουν εξελίξει ένα εξειδικευμένο «φωνητικό κουτί» που τους επιτρέπει να τραγουδούν κάτω από το νερό. Η ανακάλυψη, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, και εξηγεί γιατί ο θόρυβος που κάνουμε μέσα στο νερό είναι τόσο ενοχλητικός για αυτούς τους γίγαντες των ωκεανών. Το τραγούδι των φαλαινών περιορίζεται σε μια στενή συχνότητα που επικαλύπτεται από τον θόρυβο που παράγουν τα πλοία.
«Ο ήχος είναι εξαιρετικά σημαντικός για την επιβίωσή τους, γιατί είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να εντοπίσουν η μία την άλλη με τελικό σκοπό να ζευγαρώσουν», εξήγησε ο καθηγητής Coen Elemans, από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Δανίας, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.
Είναι από τα πιο αινιγματικά ζώα που έζησαν ποτέ στον πλανήτη. Είναι έξυπνα και πολύ κοινωνικά πλάσματα
Υπάρχουν 14 διαφορετικά είδη φάλαινας. Οι πιο γνωστές είναι η γαλάζια, η μεγαλόπτερη, η δεξιά, η μινκ και η γκρίζα. Αντί για δόντια, τα θηριώδη θηλαστικά διαθέτουν πλάκες μέσω των οποίων καταναλώνουν τεράστιες μπουκιές μικροσκοπικών πλασμάτων τα οποία βρίσκονται μέσα στο νερό.
Το πώς ακριβώς παράγουν σύνθετα, συχνά στοιχειωτικά τραγούδια ήταν ένα μυστήριο μέχρι τώρα. Ο καθηγητής Elemans ξεκαθάρισε ότι ήταν «υπερ-συναρπαστικό» όταν το αποκρυπτογράφησε.
Αυτός και οι συνάδελφοί του πραγματοποίησαν πειράματα χρησιμοποιώντας λάρυγγες, ή «φωνητικά κουτιά», που είχαν αφαιρεθεί προσεκτικά από τρία πτώματα φαλαινών - μια φάλαινα βιζόν, μια μεγαλόπτερη και μια φάλαινα Sei. Στη συνέχεια φύσηξαν αέρα μέσα από τις ογκώδεις δομές για να παράγουν τον ήχο.
Στον άνθρωπο, η φωνή παράγεται από πτυχές στο λαιμό. Οι φάλαινες, αντίθετα, έχουν μια μεγάλη δομή σε σχήμα U με ένα μαξιλάρι λίπους στην κορυφή του λάρυγγα. Αυτή η φωνητική ανατομία επιτρέπει στα ζώα να τραγουδούν ανακυκλώνοντας τον αέρα και εμποδίζουν την εισροή νερού.
Οι ερευνητές παρήγαγαν μοντέλα ήχων μέσω του υπολογιστή και έδειξαν ότι το τραγούδι των φαλαινών περιορίζεται σε μια στενή συχνότητα που επικαλύπτεται με τον θόρυβο που παράγεται από τα πλοία. «Δεν μπορούν απλώς να επιλέξουν, για παράδειγμα, να τραγουδήσουν ψηλότερα για να αποφύγουν τον θόρυβο που κάνουμε στη θάλασσα», εξήγησε ο καθηγητής.
Η μελέτη παρέχει επίσης πληροφορίες για απορίες που οι ερευνητές ρωτούσαν εδώ και δεκαετίες σχετικά με αυτά τα απόκοσμα τραγούδια, τα οποία κάποιοι ναυτικοί συνήθιζαν να αποδίδουν σε φαντάσματα ή μυθικά θαλάσσια πλάσματα.
Μια ρηξικέλευθη μελέτη
Η εμπειρογνώμονας επικοινωνίας φαλαινών, Δρ Κέιτ Στάφορντ, από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, χαρακτήρισε τη μελέτη «ρηξικέλευθη».
«Η παραγωγή και η λήψη του ήχου είναι η πιο σημαντική αίσθηση για τα θαλάσσια θηλαστικά, επομένως κάθε μελέτη που διευκρινίζει πώς παράγουν ήχους έχει τη δυνατότητα να ξεκαθαρίσει το πεδίο», είπε στο BBC News.
Η έρευνα παρουσιάζει επίσης μια εξελικτική εικόνα - του πώς οι πρόγονοι των φαλαινών επέστρεψαν στους ωκεανούς από τη στεριά και τις προσαρμογές που κατέστησαν δυνατή την υποβρύχια επικοινωνία τους.
Ο τρόπος με τον οποίο οι λεγόμενες οδοντωτές φάλαινες παράγουν ήχο είναι καλύτερα κατανοητός, επειδή τα εν λόγω ζώα είναι πιο εύκολο να μελετηθούν. Αυτά τα θαλάσσια θηλαστικά, που περιλαμβάνουν δελφίνια, όρκες, σπερματοφάλαινες και φώκιες, φυσούν αέρα μέσω μιας ειδικής δομής στις ρινικές διόδους τους.
Η Δρ Έλεν Γκάρλαντ, από την Ερευνητική Μονάδα Θαλάσσιων Θηλαστικών στο Πανεπιστήμιο του Σεντ Άντριους, είπε: «Πάντα αναρωτιόμουν πώς ακριβώς οι φάλαινες - ειδικά οι μεγαλόπτερες, στις οποίες επικεντρώνεται η έρευνά - παράγουν πραγματικά την ποικιλία των ήχων που κάνουν».
Ο Δρ Stafford πρόσθεσε ότι η ικανότητα των θηλαστικών να κάνουν τόσο πολύπλοκα φωνητικά σήματα ήταν «αξιοσημείωτη» και τόνισε «πόσο ιδιαίτερα είναι αυτά τα ζώα».